Agos
06.02.2009
Ήταν πολύ σημαντική η συνέντευξη που έδωσε στον Ρομπέρ Κοπτάς ο Χουεσεΐν Χατεμί, η οποία δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Άγκος (AGOS) την περασμένη βδομάδα. Η εκλογή του πατριάρχη που αναμένεται να πραγματοποιηθεί σύντομα, θέλοντας και μη, καθιστά απαραίτητη την ανάλυση της νομικής διάστασης αυτού του ζητήματος. Από αυτή την άποψη, αξίζει να σταθούμε στις προτάσεις και τα λόγια του καθηγητή Χουσεΐν Χατεμί σχετικά με τα νομικά προβλήματα των μη Μουσουλμάνων της Τουρκίας.
Τα καταστατικά των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων, όπως τονίζει ο Χατεμί, δεν έχουν ορισθεί ακόμη στην σημερινή Τουρκία. Λόγω αυτής της έλλειψης των καταστατικών, οι Αρμένιοι, οι Ρωμιοί και οι Εβραίοι αντιμετωπίζουν προβλήματα στην λειτουργία των κοινοτήτων τους. Δεν είναι και τόσο εύκολη η περιγραφή ειδικά του προβλήματος των καταστατικών, στα μέλη της πλειονότητας. Όταν κάποιος λέει: «Είναι ένα σημαντικό πρόβλημα το μη αναγνωρισμένο καταστατικό των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων» ή όταν αναφέρεται κάποιος στην σημασία της απόδοσης της νομικής προσωπικότητας στις μειονότητες, τα μέλη της πλειονότητας κολλάνε και μένουν στις νομικές ορολογίες του θέματος. Το ίδιο ισχύει, ανεξάρτητα από την κοινότητα στην οποία ανήκουν, και για τα μέλη της μειονότητας τα οποία είναι απαθή απέναντι στα προβλήματα των κοινοτήτων τους. Γι’ αυτούς δεν έχει μεγάλη σημασία αν η κοινότητά τους αποκτήσει ή όχι νομική προσωπικότητα, έτσι ώστε να μπορούν να κατανοήσουν την σοβαρότητα της υπόθεσης. Χρειάζεται όμως να υπάρχει επιμονή στο θέμα της νομικής προσωπικότητας για να μπορούν οι μειονότητες να συνεχίζουν την ύπαρξή τους.
Βέβαια, δεν είναι δυνατόν η περιγραφή όλων των προβλημάτων της κοινότητας των Αρμενίων, των Ρωμιών και των Εβραίων τα οποία προκύπτουν από το πρόβλημα της νομικής προσωπικότητας, να γίνει σ’ αυτή εδώ τη στήλη. Όμως, τουλάχιστον πρέπει να μεταδώσω το πρόβλημα της νομικής προσωπικότητας που αντιμετώπισε η Εβραϊκή κοινότητα λόγω της εκλογής του αρχιραβίνου, όπως το διατυπώνει παρακάτω ο επίτιμος πρόεδρος της κοινότητας Bensiyon Pinto:
«Ένα άλλο θέμα που υπάρχει έχει να κάνει με την νομική προσωπικότητα της κοινότητας. Είναι απαραίτητο η κοινότητα να διαθέτει νομική προσωπικότητα. Το κράτος πρέπει οπωσδήποτε να διορθώσει το λάθος που υπάρχει σ’ αυτό το θέμα. Γιατί όμως πρέπει να το διορθώσει; Όταν εμείς προσφύγαμε στο κράτος στην εκλογή του ραβίνου Rav Haleva, μας είπαν: «Ποιος είσαι εσύ και μου στέλνεις αυτή την επιστολή;». Όταν υπήρχε κάποιο γραπτό, μου έλεγαν: «Μην το υπογράφεις εσύ, να το υπογράψει ο Αρχιραβίνος Haleva». Από μέσα μου αναρωτιόμουν: «Εγώ δεν είμαι ο πρόεδρος αυτής της κοινότητας; Όταν θέλετε θα με αποκαλείται πρόεδρο και όταν θέλετε δεν θα αποδέχεστε την υπογραφή μου θεωρώντας την άκυρη; Πώς γίνεται κάτι τέτοιο;». Δεν μπόρεσα να καταλάβω αυτήν την κατάσταση ποτέ. Εύχομαι κάποια μέρα να βρεθεί λύση και σ’ αυτό το πρόβλημα. Μας καλούν πάντα στις επίσημες τελετές αλλά η υπογραφή μας δεν είναι έγκυρη…»1
Το πρόβλημα που περιγράφει ο κ. Pinto, δεν ισχύει παρόμοια και για την Ρωμαίικη Μειονότητα της Κωνσταντινούπολης; Και το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, λόγω έλλειψης νομικής προσωπικότητας και καταστατικού, δεν είναι όμηρος σε ένα σκοτεινό υδατοστρόβιλο; Και το Αρμένικο Πατριαρχείο δεν ζει τα ίδια επειδή δεν έχει νομική προσωπικότητα; Όπως φαίνεται, το πρόβλημα της νομικής προσωπικότητας βγαίνει μπροστά μας ως κοινό πρόβλημα όλων των μη Μουσουλμάνων.
Όταν είχα αναφερθεί στην εκλογή του πατριάρχη, σε ένα από τα προηγούμενα άρθρα μου, είχα κάνει μια σύγκριση με την εκλογή του μουφτή στην Δυτική Θράκη. Όμως δεν είχα αναλύσει το θέμα του διορισμού του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Θρησκευμάτων της Τουρκίας. Δεν ήξερα άλλωστε και πολλά για το θέμα… Σε ένα e-mail που έλαβα σχετικά με το άρθρο, ο αναγνώστης μου λέει τα εξής:
«…Σύμφωνα με την άποψη σας, ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Θρησκευμάτων αναδεικνύεται μέσω εκλογών; Δυστυχώς, όχι. Παρόλο που η Διεύθυνση Θρησκευμάτων είναι ένα συνταγματικό ίδρυμα, δεν διαθέτει νόμο Οργάνωσης. Ο νόμος για την Οργάνωση και τα Καθήκοντα της Διεύθυνσης Θρησκευμάτων» που αναθεωρήθηκε το 1976, ακυρώθηκε από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας το 1979. Μετά την απόφαση του Τουρκικού Συνταγματικού Δικαστηρίου να ακυρώσει το νόμο το 1979, δεν έχει γίνει κάποια μεταρρύθμιση στον Νόμο Οργάνωσης. Για να καταλάβετε, το άτομο που πληροί τις προϋποθέσεις για να γίνει Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Θρησκευμάτων, δεν αναδεικνύεται με εκλογές αλλά διορίζεται με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Επιπλέον, δεν αποφασίζει μια θρησκευτική επιτροπή για το ποιοι θα είναι υποψήφιοι για τη θέση αυτή. Το ίδιο το κράτος διορίζει το άτομο που έχει τις εξής τρεις ιδιότητες: 1) Να είναι απόφοιτος τετραετούς ανώτατης θρησκευτικής σχολής. 2) Να έχει συνολικά δέκα χρόνια προϋπηρεσία στην Διεύθυνση Θρησκευμάτων ως μουφτής ή σε ανώτερα πόστα ή ως μέλος ΔΕΠ σε Θεολογικές σχολές. 3) Να είναι άνω των 40 ετών.
Συνεπώς εμείς, που δήθεν αποτελούμε τα μέλη της πλειονότητας, δεν μπορούμε να εκλέξουμε τον δικό μας Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Θρησκευμάτων. Όχι μόνο δεν μπορούμε να εκλέξουμε αλλά δεν έχουμε καν μια θρησκευτική επιτροπή. Το κράτος διορίζει όποιον επιθυμεί σε αυτή τη θέση και τελειώνει η υπόθεση…»
Ο αναγνώστης στην πραγματικότητα θέλει να πει το εξής: Στην Τουρκία, οι Αρμένιοι εκλέγουν τον πατριάρχη τους με την συμμετοχή του κόσμου, οι Ρωμιοί με την ψήφο της Ιεράς Συνόδου, οι Εβραίοι με το σύστημα των εκλογών, οι Μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης με την πρόταση μιας επιτροπής ή δια της ανάτασης της χειρός μέσα στα τζαμιά. Ενώ οι Μουσουλμάνοι της Τουρκίας, ούτε τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Θρησκευμάτων μπορούν να εκλέξουν, ούτε έχουν μια θρησκευτική επιτροπή που να εντοπίζει τους κατάλληλους για αυτή τη θέση. Συνεπώς εσείς να ευχαριστείτε τον Θεό για την κατάστασή σας.
Απ’ ότι φαίνεται, η δημοκρατική συνείδηση και η νομική προσωπικότητα είναι απαραίτητη για όλους…
1. Bensiyon Pinto, Anlatmasam Olmazdı, İstanbul, Doğan Kitap, 2008, s.239
06.02.2009
Ήταν πολύ σημαντική η συνέντευξη που έδωσε στον Ρομπέρ Κοπτάς ο Χουεσεΐν Χατεμί, η οποία δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Άγκος (AGOS) την περασμένη βδομάδα. Η εκλογή του πατριάρχη που αναμένεται να πραγματοποιηθεί σύντομα, θέλοντας και μη, καθιστά απαραίτητη την ανάλυση της νομικής διάστασης αυτού του ζητήματος. Από αυτή την άποψη, αξίζει να σταθούμε στις προτάσεις και τα λόγια του καθηγητή Χουσεΐν Χατεμί σχετικά με τα νομικά προβλήματα των μη Μουσουλμάνων της Τουρκίας.
Τα καταστατικά των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων, όπως τονίζει ο Χατεμί, δεν έχουν ορισθεί ακόμη στην σημερινή Τουρκία. Λόγω αυτής της έλλειψης των καταστατικών, οι Αρμένιοι, οι Ρωμιοί και οι Εβραίοι αντιμετωπίζουν προβλήματα στην λειτουργία των κοινοτήτων τους. Δεν είναι και τόσο εύκολη η περιγραφή ειδικά του προβλήματος των καταστατικών, στα μέλη της πλειονότητας. Όταν κάποιος λέει: «Είναι ένα σημαντικό πρόβλημα το μη αναγνωρισμένο καταστατικό των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων» ή όταν αναφέρεται κάποιος στην σημασία της απόδοσης της νομικής προσωπικότητας στις μειονότητες, τα μέλη της πλειονότητας κολλάνε και μένουν στις νομικές ορολογίες του θέματος. Το ίδιο ισχύει, ανεξάρτητα από την κοινότητα στην οποία ανήκουν, και για τα μέλη της μειονότητας τα οποία είναι απαθή απέναντι στα προβλήματα των κοινοτήτων τους. Γι’ αυτούς δεν έχει μεγάλη σημασία αν η κοινότητά τους αποκτήσει ή όχι νομική προσωπικότητα, έτσι ώστε να μπορούν να κατανοήσουν την σοβαρότητα της υπόθεσης. Χρειάζεται όμως να υπάρχει επιμονή στο θέμα της νομικής προσωπικότητας για να μπορούν οι μειονότητες να συνεχίζουν την ύπαρξή τους.
Βέβαια, δεν είναι δυνατόν η περιγραφή όλων των προβλημάτων της κοινότητας των Αρμενίων, των Ρωμιών και των Εβραίων τα οποία προκύπτουν από το πρόβλημα της νομικής προσωπικότητας, να γίνει σ’ αυτή εδώ τη στήλη. Όμως, τουλάχιστον πρέπει να μεταδώσω το πρόβλημα της νομικής προσωπικότητας που αντιμετώπισε η Εβραϊκή κοινότητα λόγω της εκλογής του αρχιραβίνου, όπως το διατυπώνει παρακάτω ο επίτιμος πρόεδρος της κοινότητας Bensiyon Pinto:
«Ένα άλλο θέμα που υπάρχει έχει να κάνει με την νομική προσωπικότητα της κοινότητας. Είναι απαραίτητο η κοινότητα να διαθέτει νομική προσωπικότητα. Το κράτος πρέπει οπωσδήποτε να διορθώσει το λάθος που υπάρχει σ’ αυτό το θέμα. Γιατί όμως πρέπει να το διορθώσει; Όταν εμείς προσφύγαμε στο κράτος στην εκλογή του ραβίνου Rav Haleva, μας είπαν: «Ποιος είσαι εσύ και μου στέλνεις αυτή την επιστολή;». Όταν υπήρχε κάποιο γραπτό, μου έλεγαν: «Μην το υπογράφεις εσύ, να το υπογράψει ο Αρχιραβίνος Haleva». Από μέσα μου αναρωτιόμουν: «Εγώ δεν είμαι ο πρόεδρος αυτής της κοινότητας; Όταν θέλετε θα με αποκαλείται πρόεδρο και όταν θέλετε δεν θα αποδέχεστε την υπογραφή μου θεωρώντας την άκυρη; Πώς γίνεται κάτι τέτοιο;». Δεν μπόρεσα να καταλάβω αυτήν την κατάσταση ποτέ. Εύχομαι κάποια μέρα να βρεθεί λύση και σ’ αυτό το πρόβλημα. Μας καλούν πάντα στις επίσημες τελετές αλλά η υπογραφή μας δεν είναι έγκυρη…»1Το πρόβλημα που περιγράφει ο κ. Pinto, δεν ισχύει παρόμοια και για την Ρωμαίικη Μειονότητα της Κωνσταντινούπολης; Και το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, λόγω έλλειψης νομικής προσωπικότητας και καταστατικού, δεν είναι όμηρος σε ένα σκοτεινό υδατοστρόβιλο; Και το Αρμένικο Πατριαρχείο δεν ζει τα ίδια επειδή δεν έχει νομική προσωπικότητα; Όπως φαίνεται, το πρόβλημα της νομικής προσωπικότητας βγαίνει μπροστά μας ως κοινό πρόβλημα όλων των μη Μουσουλμάνων.
Όταν είχα αναφερθεί στην εκλογή του πατριάρχη, σε ένα από τα προηγούμενα άρθρα μου, είχα κάνει μια σύγκριση με την εκλογή του μουφτή στην Δυτική Θράκη. Όμως δεν είχα αναλύσει το θέμα του διορισμού του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Θρησκευμάτων της Τουρκίας. Δεν ήξερα άλλωστε και πολλά για το θέμα… Σε ένα e-mail που έλαβα σχετικά με το άρθρο, ο αναγνώστης μου λέει τα εξής:
«…Σύμφωνα με την άποψη σας, ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Θρησκευμάτων αναδεικνύεται μέσω εκλογών; Δυστυχώς, όχι. Παρόλο που η Διεύθυνση Θρησκευμάτων είναι ένα συνταγματικό ίδρυμα, δεν διαθέτει νόμο Οργάνωσης. Ο νόμος για την Οργάνωση και τα Καθήκοντα της Διεύθυνσης Θρησκευμάτων» που αναθεωρήθηκε το 1976, ακυρώθηκε από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας το 1979. Μετά την απόφαση του Τουρκικού Συνταγματικού Δικαστηρίου να ακυρώσει το νόμο το 1979, δεν έχει γίνει κάποια μεταρρύθμιση στον Νόμο Οργάνωσης. Για να καταλάβετε, το άτομο που πληροί τις προϋποθέσεις για να γίνει Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Θρησκευμάτων, δεν αναδεικνύεται με εκλογές αλλά διορίζεται με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Επιπλέον, δεν αποφασίζει μια θρησκευτική επιτροπή για το ποιοι θα είναι υποψήφιοι για τη θέση αυτή. Το ίδιο το κράτος διορίζει το άτομο που έχει τις εξής τρεις ιδιότητες: 1) Να είναι απόφοιτος τετραετούς ανώτατης θρησκευτικής σχολής. 2) Να έχει συνολικά δέκα χρόνια προϋπηρεσία στην Διεύθυνση Θρησκευμάτων ως μουφτής ή σε ανώτερα πόστα ή ως μέλος ΔΕΠ σε Θεολογικές σχολές. 3) Να είναι άνω των 40 ετών.
Συνεπώς εμείς, που δήθεν αποτελούμε τα μέλη της πλειονότητας, δεν μπορούμε να εκλέξουμε τον δικό μας Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Θρησκευμάτων. Όχι μόνο δεν μπορούμε να εκλέξουμε αλλά δεν έχουμε καν μια θρησκευτική επιτροπή. Το κράτος διορίζει όποιον επιθυμεί σε αυτή τη θέση και τελειώνει η υπόθεση…»
Ο αναγνώστης στην πραγματικότητα θέλει να πει το εξής: Στην Τουρκία, οι Αρμένιοι εκλέγουν τον πατριάρχη τους με την συμμετοχή του κόσμου, οι Ρωμιοί με την ψήφο της Ιεράς Συνόδου, οι Εβραίοι με το σύστημα των εκλογών, οι Μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης με την πρόταση μιας επιτροπής ή δια της ανάτασης της χειρός μέσα στα τζαμιά. Ενώ οι Μουσουλμάνοι της Τουρκίας, ούτε τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Θρησκευμάτων μπορούν να εκλέξουν, ούτε έχουν μια θρησκευτική επιτροπή που να εντοπίζει τους κατάλληλους για αυτή τη θέση. Συνεπώς εσείς να ευχαριστείτε τον Θεό για την κατάστασή σας.
Απ’ ότι φαίνεται, η δημοκρατική συνείδηση και η νομική προσωπικότητα είναι απαραίτητη για όλους…
1. Bensiyon Pinto, Anlatmasam Olmazdı, İstanbul, Doğan Kitap, 2008, s.239
0 yorum:
Yorum Gönder